Wielkanocne bębnienie w Janowcu nad Wisłą

Obrzęd zwany bębnieniem kultywowany jest w niewielu miastach w Polsce. Na Lubelszczyźnie jako jedyni obchodzą go mieszkańcy Janowca nad Wisłą. W nocy z Wielkiej Soboty na Wielką Niedzielę chodzą od domu do domu, uderzając przed każdym z nich w bęben. Obchodom towarzyszy strzelanie tzw. „kalafiorami”, czyli petardami.

Tradycja sięga niepamiętnych czasów. Nikt z mieszkańców nie wie, kiedy dokładnie się zaczęła, milczą też na ten temat źródła historyczne.

Według mieszkańców bębny po raz pierwszy mięli przywieźć w XVI wieku Tatarzy, którzy jako jeńcy budowali Zamek w Janowcu. Mówi się, że odgłos bębna ma symbolizować moment, w którym kamień z grobu Chrystusa osunął się z hukiem. Z bębnem chodzi się od domu do domu, aby wszędzie zanieść dobrą nowinę. Z kolei strzelanie petardami przypomina zstąpienie anioła, przy wtórze grzmotów i błyskawic. Jak twierdzą niektórzy badacze – zwyczaj może mieć korzenie przedchrześcijańskie. W dawnych czasach bębnienie miało charakter magiczny i było związane z przesileniem wiosennym.

Inną miejscowością, gdzie kultywuję się ten zwyczaj, jest Iłża w województwie mazowieckim. Tutaj tą wielkanocną tradycję nazywa się barabanieniem. Baraban to wielki bęben, którego mieszkańcy używają do ogłaszania dobrej nowiny. Podobne obchody mają miejsce w Iwaniskach (świętokrzyskie) i Wielopolu Skrzyńkim (podkarpackie). Nikt nie wie, dlaczego zwyczaj bębnienia obchodzi się tylko w tych miejscowościach.

Bębnienie w Janowcu zwykle rozpoczyna się o godzinie 20, przy cmentarzu parafialnym. Obchodzenie domostw trwa do rezurekcji. Bęben pełni też funkcję w czasie porannej mszy, m.in. w trakcie procesji.