Ból głowy – błaha dolegliwość, czy ważny objaw?

Chociaż bóle głowy są bardzo często bagatelizowane, to ich przyczynami mogą być poważne problemy zdrowotne. Każdy niepokojący objaw warto zgłosić lekarzowi, dobrze też dowiedzieć się, jakie są najczęstsze powody takich dolegliwości. Sporadyczny ból głowy o niewielkim nasileniu może zdarzyć się każdemu i wynikać choćby z przemęczenia. Jednak w niektórych przypadkach ten objaw może stanowić istotny problem zdrowotny, który wpływa nie tylko na samopoczucie, ale wręcz dezorganizuje życie zawodowe i towarzyskie. Co warto wiedzieć o bólu głowy?

Jakie mogą być przyczyny bólu głowy?

Ten objaw może pojawić się na skutek zmęczenia, towarzyszy także odwodnieniu organizmu, niekiedy jest również wywołany przez stres. Ból głowy towarzyszy także nadciśnieniu tętniczemu, chorobom oczu, zatok, czy wadom zgryzu. Takie dolegliwości może wywoływać także przeciążanie układu ruchu, zwyrodnienia kręgosłupa, czy nawet przybieranie nieodpowiedniej pozycji podczas pracy.

Ten objaw może też przybierać bardziej intensywną formę – np. klasterowych bólów głowy czy migreny. Nasilony ból głowy może też być objawem różnych stanów nagłych, które wymagają natychmiastowej interwencji medycznej. Jakie są najczęściej występujące bóle głowy?

Czym charakteryzuje się migrenowy ból głowy?

Terminem, który bardzo często kojarzy się z bólami głowy, jest migrena. Ta dolegliwość była przez wiele lat bagatelizowana, a nawet negowana. Jednak współczesna medycyna uznaje migrenę za poważny problem, który ma realny wpływ na jakość życia pacjentów. Charakterystyczny ból głowy i oczu, zlokalizowany po jednej stronie, do najczęstszy objaw migreny. 

Według definicji migrena to uwarunkowany genetycznie przewlekły ból głowy, który ujawnia się okresowo. Zwykle nasila się on podczas aktywności fizycznej. Mogą towarzyszyć mu objawy takie jak np. nudności i wymioty, a także nadwrażliwość na światło i hałas. Częstotliwość takich napadów jest kwestią indywidualną, a pojedynczy atak migreny może trwać nawet kilka dni.

Silny ból zlokalizowany po jednej stronie głowy może też być objawem tzw. klasterowego bólu głowy. Takie dolegliwości uważa się za niezwykle uciążliwe, ból jest na tyle dokuczliwy, że uniemożliwia normalne funkcjonowanie. Napady bólowe pojawiać się wielokrotnie tego samego dnia i nie mają charakteru przewlekłego, jak często ma to miejsce w przypadku migreny.

Sprawdź również jak dbać o oczy.

Napięciowy ból głowy – skąd się bierze?

Kolejną grupą bólów głowy są dolegliwości o podłożu napięciowym. Taki ból charakteryzuje się uciskiem lub uczuciem rozpierania po obu stronach głowy. Pacjent ma wrażenie jakby zaciśniętej opaski lub hełmu na głowie. Napad trwa zwykle od kilkudziesięciu minut do nawet kilku dni. Natężenie dolegliwości określa się jako lekkie do umiarkowanego i nie ma tendencji do nasilania się podczas wykonywania różnych czynności. Bólowi nie towarzyszą też nudności czy wymioty. Mogą się jednak pojawić objawy nadwrażliwości na światło lub dźwięk.

Napięciowy ból głowy jest najczęściej występującą chorobą neurologiczną na świecie. W zależności od przyjętej metodologii i kryteriów diagnostycznych szacuje się, że na jakąś jego postać może cierpieć nawet 86% populacji. Może on mieć charakter rzadki, wówczas pojawia się rzadziej niż jeden dzień w miesiącu.  O częstym napięciowym bólu głowy można mówić, jeśli ataki pojawiają się 2-14 dni w miesiącu, natomiast postać przewlekła osiąga częstotliwość co najmniej 15 dni miesięcznie.

Chociaż etiologia napięciowego bólu głowy nie jest do końca jasna, to można wyróżnić pewne czynniki wywołujące atak. Jest to głównie stres, zmęczenie, odwodnienie oraz głód.

Ból głowy a zatoki

Jedną z najczęstszych przyczyn bólu głowy, oprócz migreny i napięcia, są choroby zatok. Podstawowym kryterium rozpoznania bólu głowy o charakterze zatokowym jest jednostronny, tępy ból głowy utrzymujący się codziennie przez średnio cztery do sześciu godzin. Nieleczone zapalenie zatok może prowadzić do licznych powikłań zdrowotnych, dlatego takie dolegliwości trzeba zgłosić lekarzowi.

Bóle głowy a padaczka

Takie dolegliwości, szczególnie o charakterze migrenowym, mogą też towarzyszyć padaczce. Pojawiają się często do 24 godzin przed atakiem epilepsji lub między kolejnymi napadami drgawek. W leczeniu padaczki często stosuje się leki, które mają na celu złagodzenie także objawów związanych z migreną.

Bruksizm i problemy stomatologiczne a bóle głowy

Jedną przyczynę takich dolegliwości mogą być również różne problemy stomatologiczne. Dotyczy to np. Bruksizmu, czyli zgrzytania zębami. Nawykowe zaciskanie szczęki może powodować zmiany w stawie skroniowo-żuchwowym, które prowadzą do różnych dolegliwości, w tym bólu głowy.

Podobne problemy mogą mieć osoby o różnych wadach zgryzu oraz chorobach zębów, które prowadzą do zmiany mechanizmu żucia. W takich przypadkach zaleca się zwykle leczenie stomatologiczne, ortodontyczne lub protetyczne, a także fizjoterapię stomatologiczną.

Piorunujący ból głowy – co może oznaczać?

Charakteryzujący się nagłym początkiem i dużym nasileniem ból jest nazywany promieniującym bólem głowy. Ten objaw może świadczyć o wielu, potencjalnie niebezpieczny dla zdrowia i życia w problemach. Taki rodzaj bólu głowy może towarzyszyć krwotokowi podpajęczynówkowemu, który występuje niespodziewanie na skutek urazu głowy, lub bez urazu. 

Kolejnym stanem, w którym może pojawić się także promieniujący ból głowy, jest zespół odwracalnego skurczu naczyń mózgowych. To schorzenie wymaga dokładnej i uważnej diagnostyki, ponieważ bardzo często mylone jest z udarem mózgu.

Inną sytuację, w której może dojść do pojawienia się nagłego i silnego bólu głowy, jest rozwarstwienie tętnic domózgowych. Wówczas ból może obejmować także kark, okolice czoła i skroni, lub okolicy potylicznej.

Nagle pojawiający się ból głowy może też mieć związek z udarem mózgu. Najczęściej krwotocznych, jednak może pojawić się także w przypadku udarów niedokrwiennych. Taki ból ma charakter ciągły, uciskowy i obustronny.

Kiedy ból głowy powinien szczególnie niepokoić?

Istnieje kilka sytuacji, w których ból głowy może świadczyć o poważniejszym problemem zdrowotnym, lub w stanie nagłym, wymagającym pilnej interwencji. Należą do nich:

• bardzo nasilony ból głowy,
• ból o ostrym początku, 
• nasilenie lub zmiana przewlekłego bólu głowy, 
• ból głowy w trakcie choroby nowotworowej, ciąży czy leczenia immunosupresyjnego,
• drgawki,
• nudności i wymioty,
• zaburzenia widzenia,
• bełkotliwa mowa,
• sztywność karku,
• zaburzenia czucia, 
• powiększenie jednej źrenicy,
• opadanie kącika ust,
• chwiejny chód, 
• utrata przytomności,
• zaburzenia pamięci, dezorientacja, 
• ból związany z wysiłkiem.

W przypadku współwystępowania takich objawów warto jak najszybciej zasięgnąć porady lekarskiej, tego rodzaju ból głowy może wymagać podjęcia natychmiastowych działań.

Ból głowy może przybierać różne postacie. Niektóre z nich są spowodowane błahymi, chwilowymi problemami, jak np. brak snu, czy odwodnienie. Niektóre jednak świadczą o poważniejszych problemach zdrowotnych, dlatego nie należy ich bagatelizować. W razie jakichkolwiek wątpliwości dotyczących bólu głowy warto skonsultować się ze specjalistą, który zleci konieczne badania.

Natomiast nagły, bardzo silny ból głowy, szczególnie w połączeniu z innymi niepokojącymi objawami, może świadczyć o zagrożeniu zdrowia lub życia. W takich przypadkach należy jak najszybciej udać się po profesjonalną pomoc.

Bibliografia:

1. Hellmann M i wsp. Piorunujący ból głowy — etiologia, diagnostyka, leczenie. Polski Przegląd Neurologiczny 2019; 15 (2), 71–87.
2. Siemiński M. Napięciowe bóle głowy w praktyce lekarza rodzinnego. Forum Medycyny Rodzinnej 2017; 11(6): 255–262.
3. Rajamani SK. Nowe i szybkie kryteria diagnostyczne ostrego zapalenia zatok przynosowych oparte na wzorach bólów głowy i bólu twarzy w zapaleniu zatok. Badanie 117 pacjentów cierpiących na zapalenie zatok. Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny 2018; 7(1):36-41.
4. Stopińska K, Domitrz I. Leczenie samoistnych bólów głowy w praktyce lekarza rodzinnego. Lekarz POZ 2019; 5: 376-381.
5. Ficiński J i wsp. Nowa klasyfikacja Międzynarodowego Towarzystwa Bólów Głowy. Różnice i podobieństwa między ICHD-3 beta i ICHD-2. Neurologia Dziecięca 2014; 23:39-44.