17 marca przypada setna rocznica urodzin sierż. Józefa Franczaka – ostatniego partyzanta i najdłużej ukrywającego się żołnierza AK i WiN po drugiej wojnie światowej.
Instytut Pamięci Narodowej oraz Stowarzyszenie Społeczno-Kombatanckie Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” zapraszają na wydarzenie „Urodziny Lalusia” – 100. rocznica urodzin sierż. Józefa Franczaka ps. „Laluś”.
Kim był?
Na początku wojny Franczak trafił do niewoli, skąd uciekł. Został wcielony w szeregi Armii Krajowej. Po wkroczeniu sowietów do Polski trafił do 2 Armii Wojska Polskiego, z którego zdezerterował, w wyniku obawy przed karą śmierci, która była wydawana na żołnierzy AK. Następnie „Laluś” działał w podziemiu niepodległościowym w oddziale kpt. Zdzisława Brońskiego, ps. „Uskok”.
Brał udział w wielu akcjach mających na celu zlikwidowania tzw. utrwalaczy władzy ludowej (tj. funkcjonariuszy MBP).
Sierżant Józef Franczak został zastrzelony 21 października 1963 roku około godziny 15:40. W nocy jego ciało zostało przewiezione do Akademii Medycznej w Lublinie. Pochowano go na cmentarzy przy ul. Unickiej. Kilka dni później rodzina potajemnie wykopała ciało pozbawione głowy i dokonała godnego pochówku. 2015 roku w Piaskach (pod Lublinem) odbył się trzeci pogrzeb „Lalusia”, któremu towarzyszyło Dowództwo Garnizonu Warszawa.
100. rocznica urodzin sierż. Franczaka
Obchody będą trwały dwa dni. Rozpoczną się 16 marca o godzinie 16:30 w Instytucie Pamięci Narodowej, Oddział Lublin, przy ul Wodopojnej 2.
Poniżej przedstawiamy pełny program wydarzenia:
16 marca 2018 r., godz. 16.30 – Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Lublinie, ul. Wodopojna 2
- Wręczenie przez Marka Franczaka pamiątkowych odznak;
- O poszukiwaniach czaszki sierż. Józefa Franczaka „Lalusia” opowie Artur Piekarz (Oddziałowe Biuro Poszukiwań i Identyfikacji IPN w Lublinie);
- Marianna Krasnodębska – Wspomnienie o „Lalusiu”;
- Promocja książki „Mój ojciec – sierżant Laluś”. Wywiad rzeka - spotkanie z Markiem Franczakiem autorem książki: rozmawia Kajetan Rajski;
- Projekcja filmu „Ostatni partyzant Rzeczpospolitej” (1996, 55 min.), reż. Tadeusz Arciuch.
- Msza św. w intencji śp. sierż. Józefa Franczaka „Lalusia” w kościele pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Piaskach;
- Prelekcja pracownika IPN Oddział w Lublinie;
- Złożenie kwiatów pod pomnikiem sierż. Józefa Franczaka „Lalusia” (Rynek) oraz zapalenie zniczy na grobie śp. Józefa Franczaka (cmentarz parafialny).