Wigilijny stół - 12 potraw

Karp smażony

2 karpie po ok. 1,2 kg.
mąka, sól, pieprz, cytryna, suszony tymianek
olej słonecznikowy do smażenia
Rybę oczyszczamy, odcinamy głowę i płetwy, kroimy w dzwonka grubości palca.
Solimy, pieprzymy, skrapiamy sokiem z cytryny, odstawiamy w chłodne miejsce na godzinę. Panierujemy w mące, smażymy z dwóch stron na mocno rozgrzanym oleju na złoto. Osuszamy ręcznikiem papierowym z nadmiaru tłuszczu. Odstawiamy do piekarnika rozgrzanego do 100 stopni na godzinę. UWAGA: jeśli chcemy, żeby karp był "lżejszy" dla żołądka, posypmy go lekko tymiankiem.

Barszczyk wigilijny

2 kg buraków
warzywa i przyprawy na wywar
kilka suszonych grzybów i suszonych jabłek
czosnek
czarny pieprz
cytryna
miód

Buraki w skórkach gotujemy na parze, albo pieczemy w piekarniku, aż będą miękkie. Z marchewki, pietruszki, selera, pora i cebuli, liścia laurowego, ziela angielskiego i goździków gotujemy wywar. Odcedzamy. Buraki obieramy i albo kroimy w plasterki, albo ścieramy na tarce, dodajemy do bulionu. Razem gotujemy przez dwie godziny. Dodajemy grzyby i jabłka oraz sok z cytryny (można dobry biały ocet, ale lepiej cytrynę!). Przyprawiamy solą, czosnkiem i pieprzem. Podajemy odcedzony. UWAGA: jeśli chcemy barszcz dosłodzić, użyjmy zamiast cukru aromatycznego miodu, np. gryczanego. Robi robotę!

Kapusta z grochem

Kilogram kiszonej kapusty (po odciśnięciu z soku)
garść suszonych grzybów
200 gramów łuskanego grochu
cebula
liść, ziele angielskie, pieprz

Kapustę, jeśli jest mocno kwaśna, moczymy w wodzie przez 15 minut. Grzyby zalewamy wrzątkiem i odstawiamy na dwie godziny. Groch (najlepiej połówki) kilka razy płuczemy w zimnej wodzie, aż nie będzie mętniała, potem zostawiamy w wodzie na całą noc.
Na dnie garnka rozgrzewamy łyżkę oleju, wrzucamy na niego posiekaną cebulę, po chwili dorzucamy kapustę i grzyby, razem z wodą, w której się moczyły oraz przyprawy. Jeśli jest potrzeba, dodajemy trochę wody. Gotujemy powoli przez godzinę.
W oddzielnym garnku gotujemy przez godzinę groch. Odcedzamy, zgniatamy na puree.
UWAGA: Na Południowym Podlasiu groch i kapustę podaje się osobno – i tak jest chyba najlepiej.

Śledzie z cebulą

300 gramów filetów a`la matias dobrej jakości
duża cebula
pół cytryny
liść laurowy, ziele angielskie, czarny pieprz
olej lniany

Filety moczymy w wodzie z mlekiem przez 3 godziny, płuczemy i starannie osuszamy papierowym ręcznikiem. Kroimy w kawałki ok. 5 cm długości, cebulę w cienkie plasterki, cytrynę w plasterki, wyjmujemy pestki. Układamy warstwami w słoju: śledź, cebula z dodatkami, śledź... itd. Zalewamy olejem, odstawiamy na 3 dni. UWAGA: jeśli chcesz, żeby cebula była łagodniejsza, przez 30 sekund sparz ją we wrzątku.

Pierogi z grzybami

Ciasto: 500 gramów mąki 500 albo lżejszej, 250 ml gorącej wody, pół łyżeczki soli, 3 łyżki oleju

Farsz: pół kilograma mrożonych grzybów leśnych albo 400 gramów pieczarek z dużym dodatkiem suszonych i namoczonych grzybów
cebula,sól, pieprz, jałowiec, natka

Do przesianej mąki z solą wlewamy olej i wodę. Mieszamy na początku drewnianą łyżką, potem dłońmi aż do uzyskania elastycznego, jasnego ciasta, mniej-więcej 15 minut.
Grzyby i cebulę siekamy dość drobno i przesmażamy na oleju, hojnie przyprawiając czarnym pieprzem, zgniecionymi ziarnami jałowca i natką pietruszki. Studzimy.
Ciasto dzielimy na kawałki, rozwałkowujemy cienko na posypanej mąką stolnicy, wykrawamy kółka o średnicy szklanki. Na środku każdego układamy porcję farszu, sklejamy boki.
Gotujemy w osolonej wodzie 3 do 5 minut od momentu wypłynięcia. UWAGA: do ciasta nie dodajemy jajek – wtedy będzie twardsze. Będzie delikatniejsze, jeśli po wyrabianiu zawiniemy je w folię i odstawimy na godzinę do lodówki.

Ryba w galarecie

pół kilograma filetów ze świeżej ryby słodkowodnej, może być karp, może sandacz albo szczupak
Marchewka, pietruszka, cebula, seler, liść laurowy i ziele angielskie na wywar
Żelatyna

Rybę kroję w duże kawałki, solę, pieprzę i odstawiam na godzinę.
W garnku gotuję litr wywaru z marchewki, pietruszki, cebuli, selera i przypraw.
Zmniejszam ogień do minimum i wkładam ostrożnie kawałki ryby. Gotuję 10 minut. Wyjmuję rybę i układam na talerzu. Obok wszelkie dodatki: gotowaną marchewkę, natkę, kawałki cytryny – co komu w duszy gra.
Wywar odcedzam na gęstym sicie. Przyprawiam do smaku. Dodaję żelatynę, postępując zgodnie z zaleceniami producenta. Schłodzonym zalewam rybę i dodatki, tak, żeby były w całości przykryte. Odstawiam do zastygnięcia. UWAGA: w sklepach można kupić łatwo agar-agar, który doskonale zastępuje żelatynę i jest wegetariański. Polecam.

Ryba po grecku

600 gramów filetów z białej ryby morskiej (dorsz, miruna, mintaj)
3 marchewki
1 pietruszka,
3 czerwone cebula,
średni seler
2 czerwone papryki
przecier pomidorowy
szklanka wywaru z liścia, ziela i czego tam nam przyjdzie do głowy
cytryna
pieprz, sól, papryka w proszku, mąka
olej słonecznikowy

Rybę solę, pieprzę, panieruję w mące, szybko obsmażam na oleju i odstawiam w ciepłe miejsce. Cebulę kroję w piórka, paprykę w kostkę, pozostałe warzywa ścieram na grubych oczkach.

Na dużej patelni rozgrzewam olej, wrzucam cebulę, posypuję mieloną papryką, rozprowadzam, smażę 3 minuty. Dodaję pozostałe warzywa, mieszam, smażę 3 minuty, zmniejszam ogień i, podlewając w razie potrzeby płynem, duszę 30 minut. Dodaję kilka łyżek przecieru pomidorowego, smażę jeszcze chwilę i przyprawiam solą, pieprzem, sokiem z cytryny, a nawet miodem. Na półmisku rozkładam porcję sosu, na niej ryby i znowu sos. UWAGA: Potrawa musi odstać co najmniej kilka godzin a najlepiej przygotować ją w przeddzień

Ryba w sosie słodko-kwaśnym

500 gramów białej ryby morskiej
jajko, mąka i mleko na ciasto naleśnikowe
2 ogórki konserwowe
200 gramów marynowanej papryki w occie
100 gramów przecieru pomidorowego
cebula
woda, ocet, cukier
olej słonecznikowy

Kawałki ryby solimy, pieprzymy i odstawiamy na pół godziny. Z pół szklanki mąki, jajka, pół szklanki mleka, szczypty soli i łyżki oleju robimy gładkie ciasto, powinno być trochę gęstsze niż na naleśniki. Kawałki ryby moczymy w cieście i przesmażamy na złoto z obu stron na oleju. Zdejmujemy z patelni.
Robimy zalewę: 2 szklanki wody, 100 ml oleju, 2 łyżki octu, łyżka cukru, 5 łyżek przecieru pomidorowego (część można zastąpić pikantnym keczupem), liść laurowy i ziele. Wszystko gotujemy razem 10 minut i studzimy. Solimy do smaku.
Kroimy w drobną kostkę tyle samo cebuli, ogórków i papryki. W głębokim półmisku rozkładamy rybę, warzywa i zalewamy sosem. UWAGA: Danie musi swoje odczekać, dlatego najlepiej przygotować je dzień przed Wigilią i zostawić w chłodnym miejscu

Sałatka jarzynowa

5 kartofli ugotowanych w mundurkach
2 marchewki
seler
pietruszka
puszka groszku
puszka kukurydzy
3 ogórki kiszone
kwaśne jabłko
4 jajka
majonez, musztarda

Królowa świątecznych stołów... Proporcje oczywiście są orientacyjne i możemy je kształtować w dowolny sposób. Warzywa gotujemy w skórkach, studzimy i obieramy. Wszystkie składniki kroimy w kostkę i mieszamy z majonezem. Solimy i pieprzymy do smaku. UWAGA: możemy dodać sałatce charakteru przyprawiając ją pikantną musztardą

Kompot z suszu

300 gramów suszonych jabłek, gruszek i śliwek
goździki, skórka cytrynowa, cukier

Gotujemy owoce z przyprawami przez 2 godziny. Słodzimy zgodnie z własnymi upodobaniami, ilość suszu również dobieramy na swój gust. UWAGA: nie pomylmy śliwek suszonych z wędzonymi. Potrzebujemy tych pierwszych!!!

Makowiec japoński

300 gramów surowego maku
półtorej szklanki mleka
4 kwaśne jabłka
bakalie
120 gramów rozpuszczonego masła
5 łyżek kaszy manny
7 jajek
5 łyżek cukru pudru
łyżka proszku do pieczenia

Idealne ciasto dla bezglutenowców. Mak przygotowujemy jak w przepisie na kutię. Jabłka obieramy i ścieramy na tarce. Dodajemy bakalie, masło, kaszę, cukier i żółtka. Wszystko mieszamy razem. Białka ubijamy na sztywno. Piekarnik rozgrzewamy do 180 stopni, najlepiej z termoobiegiem. Masę przekładamy do formy, w ostatniej chwili drewnianą łyżką delikatnie wmiksowujemy białko. Pieczemy około 40 minut. Można użyć polewy czekoladowej, ale niekoniecznie. UWAGA: Czy jest gotowe, sprawdzamy metodą "na patyczek": jeśli wsunięta w ciasto wykałaczka po wyjęciu jest sucha, można wyłączyć piec.

Kutia

200 gramów surowej kaszy pęczak
300 gramów surowego maku
200 gramów orzechów
200 gramów bakalii
500 ml miodu

Podane proporcje można modyfikować wedle własnych upodobań. Kaszę gotujemy zgodnie z przepisem producenta, na koniec garnek zawijamy w kołdrę i odstawiamy w chłodne miejsce na 3 godziny, dopiero potem studzimy. Mak gotujemy powoli przez pół godziny w mleku, odcedzamy, studzimy, mielimy na drobnych oczkach. Orzechy siekamy, miód roztapiamy, Wszystko mieszamy. Najlepiej przyrządzić dzień wcześnie. UWAGA: dobrym pomysłem jest dodanie do kutii kieliszka śliwowicy. Można użyć też gotowej masy makowej, ale wtedy pamiętajmy, że są one bardzo słodkie.